काठमाडौँ – वर्षायाम आउने बित्तिकै धेरै रोगहरु तिव्र गतिमा फैलिन थाल्छन् । यो सिजनमा डेंगु, मलेरियालगायत लामखुट्टेको टोकाइबाट हुने रोगको जोखिम बढ्छ । डेंगु पनि ती रोगहरु मध्ये एक हो।
सही समयमा उपचार भए मात्र जीवन बचाउन सकिन्छ । यसको समयमै उपचार नगरिए ज्यान समेत जान सक्छ । पछिल्लो केही वर्षयता यो डेंगु रोगका कारण हजारौंको ज्यान गएको छ । यस्तो अवस्थामा कुन महिनामा यो रोग तिव्र गतिमा फैलिन्छ भन्ने जान्न जरुरी हुन्छ ।
डेंगु एडिस एजिप्टाई पोथी लामखुट्टेको टोकाइबाट लाग्ने गर्छ । यो लामखुट्टेको शरीरमा चितुवाजस्ता धारहरू हुन्छन्। तपाईको जानकारीको लागि, हामी तपाईलाई बताउन चाहन्छौं कि यो लामखुट्टेले रातमा होइन तर दिनमा टोक्छ। यस्तो अवस्थामा राती भन्दा बिहान यी लामखुट्टेबाट बच्नु बढी जरुरी हुन्छ ।
सबैभन्दा अचम्मको कुरा के छ भने यो लामखुट्टे फोहोर पानीमा मात्रै होइन सफा पानीमा पनि बढ्छ । कुनै ठाउँमा ३–४ दिनसम्म पानी जमेको भए त्यसमा लामखुट्टेले प्रजनन गर्न सक्छ । त्यसैले यो मौसममा कुलर सफा गर्नुपर्छ ।
अक्टोबर र नोभेम्बरलाई डेंगु लामखुट्टेको चरम सिजन मानिन्छ। डेंगु फैलाउने एडिस एग्प्ट लामखुट्टेको आयु एक महिनासम्म हुन्छ । यो लामखुट्टे तीन फिटभन्दा बढी उचाइमा उड्न सक्दैन ।
यस कारणले, जब पनि यसले कसैलाई टोक्छ, यो तल्लो हातमा मात्र डंक्छ। पोथी लामखुट्टे कुलर, भाँडा र फूलका भाँडा, छतमा रहेका पुराना भाँडाकुँडा र टायरमा भरिएको पानीमा पनि बस्न सक्छन् । यसले सफा पानीमा पनि अण्डा दिन्छ। अण्डालाई लार्भा बन्न २-७ दिन लाग्छ।
डेंगुको जोखिम कहाँ छ ?
डेंगु विश्वभरि उष्णकटिबंधीय र उपोष्णकटिबंधीय मौसमहरूमा पाइन्छ, प्रायः शहरी र अर्ध-शहरी क्षेत्रहरूमा। यद्यपि धेरै डेंगु संक्रमणहरू लक्षणविहीन हुन्छन् वा केवल हल्का रोगको कारणले गर्दा, भाइरसले कहिलेकाहीँ धेरै गम्भीर अवस्थाहरू, मृत्युसमेत निम्त्याउन सक्छ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया