एनोरेक्सिया र बुलिमिया भनेको के हो, किन बढ्दै छ किशोरकिशोरीमा जोखिम ?

काठमाडौँ – एनोरेक्सिया र बुलिमिया मानसिक रोगहरू हुन्, जुन किशोर किशोरीहरूमा तीव्र रूपमा बढ्दै गएका छन्। यस्ता रोगमा मानिस आफ्नो तौललाई लिएर अत्यधिक चिन्तित हुन थाल्छ ।

एनोरेक्सिया र बुलिमिया मानसिक रोगहरू हुन् जुन किशोर किशोरीहरूमा तीव्र रूपमा बढ्दै गएका छन्। सामाजिक सञ्जालमा ‘परफेक्ट’ देखिने दबाब, तनाव र कम आत्मविश्वासले यी समस्यालाई समयमै उपचार नगरेमा शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यका लागि निकै हानिकारक हुनसक्छ ।

एनोरेक्सिया भनेको के हो ?
एनोरेक्सिया एक खानपान विकार हो जसमा एक व्यक्ति आफ्नो वजनको बारेमा अत्यधिक चिन्तित हुन्छ। यही चिन्ताका कारण मानिसले खानाबाट परहेज गर्न थाल्छ र निकै कम खान थाल्छ । ऊ जतिसुकै पातलो भए पनि आफू मोटो भएको महसुस गर्छ । जसका कारण उनी बिस्तारै कुपोषणको सिकार बन्दै गएका छन् ।

बुलिमिया भनेको के हो ?
बुलिमिया पनि एक खानपान विकार हो, तर यसमा व्यक्तिले पहिले धेरै खानेकुरा खान्छ, जसलाई binge eating भनिन्छ, र त्यसपछि यसबाट छुटकारा पाउनको लागि बान्ता हुन्छ वा अत्यधिक व्यायाम गर्दछ। बुलिमियाबाट पीडित व्यक्ति आफ्नो शरीरको छविको बारेमा धेरै चिन्तित हुन्छ, र उसले वजन कम गर्न अस्वस्थ तरिकाहरू प्रयोग गर्दछ।

किन बढ्दै छ किशोरकिशोरीमा जोखिम ?

सामाजिक सञ्जालको प्रभाव: आजका किशोरकिशोरीहरू सामाजिक सञ्जालमा घण्टौं बिताउँछन्, जहाँ उनीहरूलाई प्रायः ‘उत्तम’ शरीरको छवि देखाइन्छ। यो आदर्श छवि प्राप्त गर्न, तिनीहरू आफैं भोकै बस्न वा अस्वस्थ तरिकाहरू अपनाउन थाल्छन्।

दबाब र तनाव: किशोरकिशोरीहरू अध्ययन, करियर र साथीहरू बीच फिट हुन दबाबमा हुन्छन्। यस तनावको कारण, धेरै पटक तिनीहरूले आफ्नो खाने बानी नियन्त्रण गर्न थाल्छन्, जसले पछि एनोरेक्सिया वा बुलिमियाको रूप लिन सक्छ।

कम आत्म-सम्मान: कम आत्म-सम्मान भएका किशोरकिशोरीहरू अरूभन्दा कम महसुस गर्न थाल्छन्। आफूलाई सुधार गर्न, तिनीहरू वजन कम गर्नमा ध्यान केन्द्रित गर्छन्, जसले यी खाने विकारहरूको जोखिम बढाउँछ।

कसरी जोगाउने ?

पारिवारिक सहयोग: परिवारका सदस्यहरूले किशोरकिशोरीहरूसँग खुलेर कुरा गर्नुपर्छ र उनीहरूलाई भावनात्मक समर्थन प्रदान गर्नुपर्छ।

स्वस्थ बानी: किशोरकिशोरीहरूले सही खानेकुरा र नियमित व्यायाम गर्ने बानीको विकास गर्नुपर्छ, जसले गर्दा उनीहरूले आफ्नो शरीरको बारेमा सकारात्मक सोच विकास गर्न सक्छन्।

मद्दत लिनुहोस्: यदि एक किशोरीले एनोरेक्सिया वा बुलिमियाको लक्षण देखाउँछ भने, उसले तुरुन्तै मानसिक स्वास्थ्य पेशेवरको मद्दत लिनुपर्छ।

समयमै र सही जानकारी र सहयोगको साथ, यी खतरनाक खानपान विकारहरूबाट बच्न सकिन्छ र किशोरकिशोरीहरूले स्वस्थ जीवन जिउने मौका पाउन सक्छन्।