कसरी र के कारणले हुन्छ मुखको क्यान्सर ? जान्नुहोस् यसका लक्षणहरु के के हुन् ?

काठमाडौँ – विश्वभर क्यान्सर रोग तीव्र गतिमा फैलिरहेको छ । यी मध्ये, मुख वा मुखको क्यान्सर धेरै खतरनाक छ। तथ्याङ्क अनुसार हरेक वर्ष विश्वभर करिब ३.७७ लाख मुखको क्यान्सर हुने गरेको छ ।

जसमध्ये १.७७ लाखको मृत्यु हुन्छ, जुन क्यान्सरका कारण हुने मृत्युको २ प्रतिशत हो । यस्तो अवस्थामा आउनुहोस्, कसरी र के कारणले मुखको क्यान्सर हुन्छ, यसका लक्षणहरू के के हुन् र हामी कसरी आफूलाई बचाउन सक्छौं जानौं…

मुखको क्यान्सर के हो ?
स्वास्थ्य विज्ञहरुका अनुसार मुखको बाहिरी तथा भित्री भाग जस्तै ओठ, गिजा, जिब्रो, गाला भित्र, मुख र जिब्रो मुनि मुखको क्यान्सर हुन सक्छ । यो क्यान्सरलाई मुखको क्यान्सर पनि भनिन्छ । समग्रमा, मुखमा हुने क्यान्सरलाई मुखको क्यान्सर भनिन्छ।

मुखको क्यान्सर के कारणले हुन्छ ?
मुखको क्यान्सरमा, मुखको कोशिकाहरूमा डीएनएमा उत्परिवर्तन हुन थाल्छ। अर्थात् यो रोगमा कोशिकाको डीएनए बिग्रन्छ । यसका धेरै कारण हुन सक्छन्। यसमा वातावरणीय कारण, सुर्तीमा पाइने रसायन, सूर्यको पराबैंगनी किरण, खानामा पाइने विषाक्त रसायन, विकिरण, मदिरामा पाइने रसायन, बेन्जिन, एस्बेस्टोस, आर्सेनिक, बेरिलियम, निकल आदि पर्दछन् ।

मुखको क्यान्सरको सबैभन्दा बढी जोखिम कसलाई हुन्छ ?
गुटखा-सुर्ति सेवन गर्ने मानिसमा मुखको क्यान्सर हुने सम्भावना धेरै गुणा बढी हुन्छ । यो क्यान्सर चुरोट, बिडी, चुरोट वा सुर्ती जुनसुकै रुपमा सेवन गर्नेमा पनि छिटो फैलन सक्छ । शारीरिक सम्बन्धबाट सर्ने ह्युमन प्यापिलोमाभाइरसले मुखको क्यान्सर पनि निम्त्याउन सक्छ, त्यसैले सधैं सुरक्षित यौन सम्पर्क गर्नुपर्छ। रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर भएकाहरूलाई पनि मुखको क्यान्सर हुन सक्छ।

मुखको क्यान्सरका लक्षणहरू के के हुन् ?

मुख भित्र सेतो वा रातो प्याचको गठन।
दाँत ढीला हुनु।
मुख भित्र गाँठो वा गाँठो बढ्नु।
मुखमा बारम्बार दुखाइ।
कान मा लगातार दुखाइ।
खाना निल्न कठिनाई।
ओठ वा मुखमा घाउ, जो उपचार पछि पनि निको हुँदैन।

मुखको क्यान्सरबाट कसरी बच्ने ?

सुर्ती सेवन तुरुन्त बन्द गर्नुहोस्।
रक्सी नपिउनुहोस्।
धेरै घाममा बाहिर नजानुहोस्।
मुख सम्बन्धी कुनै समस्या भएमा डाक्टरलाई सम्पर्क गर्नुहोस्।
स्वस्थ खाना खानुहोस्।
प्रशोधित खाना, संतृप्त खाना, डिब्बाबंद खानाबाट टाढा रहनुहोस्।