सलमान खान हड्डी दान गर्ने पहिलो भारतीय अभिनेता

काठमाडौँ – बलिउड अभिनेता सलमान खान किन फरक र विशेष छन् भन्ने उनको उदारताले बताएको छ । दबंग खान आफ्नो हड्डी दान गर्ने पहिलो भारतीय अभिनेता हुन्। युवतीको ज्यान जोगाउन उनले यस्तो गरे । उनले सन् २०१० मा म्यारो डोनर रजिस्ट्री इन्डिया (एमडीआरआई) मा दर्ता गराए र १० वर्षीया बालिकाको ज्यान बचाए।

हड्डी दान के हो, यसको काम के हो ?
हाम्रो शरीरको लामो हड्डीको खोक्रो केन्द्रमा रहेको स्पन्जी टिस्युलाई बोन म्यारो भनिन्छ। यसलाई रगत कोशिकाहरू ‘फ्याक्ट्री’ पनि भनिन्छ। यसको काम रक्त कोशिकाहरू बनाउनु हो। स्वस्थ हड्डी मज्जाले रक्त कोशिकाहरूलाई रक्तप्रवाहमा आवश्यक पर्दा छोड्छ।

अस्थि मज्जा दान किन गरिन्छ ?
बोन म्यारो दानलाई बोन म्यारो हार्वेस्टिङ पनि भनिन्छ। डाक्टरहरूले यसलाई स्टेम सेल प्रत्यारोपण (बोन म्यारो ट्रान्सप्लान्ट) को लागि रगत उत्पादन गर्ने कोशिकाहरू प्राप्त गर्न प्रयोग गर्छन्। जब कसैले आफ्नो हड्डी मज्जा दान गर्दछ, डाक्टरहरूले दाताको श्रोणिबाट हड्डीको मज्जा निकाल्न ठूला खोक्रो सुईहरू प्रयोग गर्छन्।

अस्थि मज्जा दान पछि कुनै समस्या छ ?
कुनै पनि व्यक्तिले आफ्नो इच्छा अनुसार अस्थि मज्जा दान गर्न सक्छ। स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार बोन म्यारो दान गर्दा कुनै साइड इफेक्ट वा हानि हुँदैन। यसबाट ब्लड क्यान्सर वा ब्लड डिसअर्डर निको हुन्छ । यद्यपि, हड्डी मज्जा लिनु अघि केही चिकित्सा वा स्वास्थ्य अवस्थाहरू पनि विचार गरिन्छ। त्यसपछि मात्र बोन म्यारो दानको प्रक्रिया पूरा हुन्छ।

हरेक वर्ष हजारौं मानिसमा रगतसँग सम्बन्धित समस्याहरू छन् र यी रोगहरू हड्डी मज्जा प्रत्यारोपणबाट निको हुन सक्छन्। तर, सबैभन्दा ठूलो चुनौती मिल्दो बोन म्यारो फेला पार्नु हो। यस्तो अवस्थामा जो कोहीले पनि बोन म्यारो दानका लागि आफूलाई दर्ता गर्न सक्छन्।

किन मज्जा दान आवश्यक छ ?
हड्डी दानले हरेक दिन २०० अरब भन्दा बढी नयाँ रक्त कोशिकाहरू जस्तै रातो रक्त कोशिका, सेतो रक्त कोशिका र प्लेटलेटहरू उत्पादन गर्दछ। हड्डी मज्जा प्रत्यारोपण रक्त विकार, एप्लास्टिक एनीमिया वा रक्त क्यान्सर जस्तै गैर-हजकिन लिम्फोमा भएका मानिसहरूका लागि लाभदायक छ।