क्रोध र हृदयघात: रिस एक धेरै सामान्य भावना हो, जुन हामी सबैले प्रायस् महसुस गर्छौं। रिसलाई सामान्यतया नकारात्मक भावना मानिन्छ, तर वास्तविकता यो हो कि हाम्रो शरीरले हामीलाई उडान वा लडाई प्रतिक्रियाको रूपमा यो महसुस गराउँछ। तर, याद राख्नु पर्ने कुरा यो हो कि जब हामी रिसाउँछौं, हाम्रो शरीरमा केही हर्मोन उत्सर्जन हुन्छ, जसले हाम्रो मुटुलाई पनि असर गर्छ । तसर्थ, यदि तपाईलाई धेरै रिस उठ्छ भने त्यसबाट हुने हानिको बारेमा आज नै थाहा पाउनुपर्छ ।
डा. बिमल छाजर (एम्सका पूर्व सल्लाहकार र साओल हार्ट सेन्टर, नयाँ दिल्लीका निर्देशक)बताउँछन् कि रिसाउनु एकदमै स्वाभाविक कुरा हो, तर यदि रिस बारम्बार वा अत्यधिक भइरहेको छ भने यो चिन्ताको कारण हुन सक्छ। जब हामी रिसाउँछौं, हाम्रो शरीरले तनाव हार्मोन निस्कन्छ र हाम्रो हृदय तनावग्रस्त हुन्छ। जसका कारण मुटुमा क्षति पुग्ने खतरा बढ्छ ।
के रिसले मुटुको समस्या निम्त्याउन सक्छ ?
अत्याधिक रिसका कारण हुन सक्छ मुटु सम्बन्धी समस्या
छिटो मुटुको धड्कन – जब तपाई रिसाउनुहुन्छ, एड्रेनालिन हर्मोन निस्कन्छ, जसको कारण तपाईको मुटुको धड्कन छिटो हुन्छ र तपाईको रक्तचाप बढ्छ। यस कारण, हृदयमा धेरै अनावश्यक दबाब हुन्छ।
रक्तचाप बढ्छ – धेरै रिसाउनु वा बारम्बार रिसाउनुले रक्तचाप बढ्छ, जसका कारण धमनीहरू बिग्रन्छ र हृदय रोगको जोखिम बढ्छ।
सुन्निने– रिसका कारण शरीरभित्र सुन्निने समस्या बढ्न थाल्छ, जसका कारण मुटुसम्बन्धी रोगको खतरा बढ्छ । सूजनका कारण, धमनीहरूमा प्लाक जम्मा हुन थाल्छ, जुन हृदयघातको मुख्य कारण हो।
खराब जीवनशैल– रिसका कारण मानिसमा धुम्रपान, रक्सी पिउने वा अत्याधिक खाने बानी हुन सक्छ, जसलाई व्यक्तिले सामना गर्ने संयन्त्रको रूपमा प्रयोग गर्दछ। यी सबै चीजहरूले कुनै न कुनै रूपमा हृदयलाई हानि पुर्याउँछन्।
रिसलाई कसरी नियन्त्रण गर्ने ?
डा. सुखबिन्दर सिंह सिबिया ९कार्डियोलोजिस्ट र सिबिया मेडिकल सेन्टर, लुधियानाका निर्देशक० भन्छन् कि रिसले मुटुमा क्षति पुर्याउनुका साथै स्ट्रोक, चिन्ता र डिप्रेसन जस्ता समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ। त्यसैले यसलाई नियन्त्रण गर्नु जरुरी छ ।
गहिरो, लामो सास लिनुहोस् – जब तपाईं रिसाउनुहुन्छ, गहिरो, लामो सास लिनुहोस्। यसले तपाईंको स्नायु प्रणालीलाई शान्त पार्छ र तपाईंको क्रोध शान्त हुनेछ।
व्यायाम- व्यायामले एन्डोर्फिन हर्मोन निस्कन्छ, जसले तपाईको मुडलाई सुधार्छ। तसर्थ, व्यायामले तनाव र रिस दुवै कम गर्छ।
आराम गर्ने प्रविधिहरू अपनाउनुहोस् – ध्यान, योग वा प्रगतिशील मांसपेशी विश्राम प्रविधिहरूले तपाईंलाई शान्त महसुस गर्न र रिस कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
कुरा गर्नुहोस् – यदि तपाईंलाई लाग्छ कि तपाईं बारम्बार रिस उठ्दै हुनुहुन्छ भने, तपाईंले यसको बारेमा आफ्नो नजिकको व्यक्ति वा चिकित्सकसँग कुरा गर्न सक्नुहुन्छ, जसले तपाईंलाई यो राम्रो तरिकाले बुझ्न मद्दत गर्न सक्छ।
समय निकाल्नुहोस्- रिसमा प्रश्न सोध्दा तपाईंको रिस बढ्ने सम्भावना छ। त्यसैले जब तपाई रिसाउनुहुन्छ, समय निकाल्नुहोस् र केहि समयको लागि त्यो ठाउँ वा व्यक्तिबाट टाढा रहनुहोस्।
समस्या समाधान गर्नुहोस्- यदि तपाईंलाई कुनै कुरा मन पर्दैन वा कुनै कुराको बारेमा गुनासो छ भने, त्यसको समाधान खोज्ने प्रयास गर्नुहोस्। यसले तपाईको तनाव कम हुनेछ र बारम्बार रिस उठ्ने समस्या पनि कम हुनेछ।
आफ्नो ख्याल राख्नुहोस् – एक स्वस्थ आहार खानुहोस्, हाइड्रेटेड रहनुहोस् र तपाईंलाई रमाइलो गतिविधिहरू गर्नुहोस्।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया