स्वस्थ रहन र तौल घटाउन किन क्यालोरीहरू महत्त्वपूर्ण छन् ?

काठमाडौँ – जब तौल घटाउने र बढाउने कुरा आउँछ, तपाईंले दुवैका लागि क्यालोरी शब्द सुन्नु भएको होला। तर यसको बारेमा सही जानकारी धेरै कम मानिसलाई हुन्छ। धेरै मानिसहरू वजन कम गर्न कोशिस गर्दा धेरै क्यालोरी जलाउँछन्। जसका कारण उनीहरुको शरिरमा हानि पुग्न सक्छ ।

धेरै व्यक्तिहरू छन्, जसलाई क्यालोरीको बारेमा धेरै कम थाहा छ। तौल घटाउने मानिसहरूलाई पनि यसको बारेमा पूर्ण जानकारी हुन सक्छ। यसलाई कम गर्नाले तौल पनि छिट्टै घट्छ भन्ने मानिसहरु सोच्छन् । यो सही हो तर क्यालोरी हाम्रो शरीरको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ।

क्यालोरीहरू के हुन् ?
हाम्रो शरीरलाई राम्रोसँग काम गर्न पर्याप्त मात्रामा क्यालोरी चाहिन्छ। क्यालोरी भनेको हाम्रो खानामा रहेको ऊर्जा नाप्ने एकाइ हो। यसको मतलब हामीले जुनसुकै खानेकुरा वा पेय पदार्थहरू उपभोग गर्छौं, चाहे त्यो कार्बोहाइड्रेट होस्, फ्याट होस् वा प्रोटीन होस्। यी सबै भित्र पोषक तत्वहरू छन् र तिनीहरू भित्र जान्छ र हाम्रो शरीरलाई ऊर्जा प्रदान गर्दछ। क्यालोरीको स्रोत जतिसुकै होस्, तिनीहरू शरीर भित्र जान्छ र हामीलाई ऊर्जा दिन्छ। यसले हाम्रो शरीरका विभिन्न अंग र प्रणालीहरूलाई शक्ति प्रदान गर्छ।

धेरै क्यालोरी हुँदा के हुन्छ ?
हामीले खानेकुराबाट प्राप्त हुने क्यालोरीलाई सही ढंगले प्रयोग गर्न सकेनौं भने त्यो बोसोको रूपमा हाम्रो शरीरमा जम्मा हुने गर्छ । जसका कारण मानिस मोटोपनको सिकार हुन सक्छ । त्यसैले धेरै क्यालोरी खपत गर्नु हुँदैन। जसका कारण तपाईको तौल अझ बढ्न सक्छ । तर यदि तपाईले कम मात्रामा क्यालोरी उपभोग गर्नुभयो भने यसले तपाईको तौल घटाउने मात्र होइन तपाई कमजोर पनि हुन सक्छ । त्यसैले सही मात्रामा क्यालोरी उपभोग गर्नुपर्छ।

हामीले हाम्रो दैनिक दिनचर्यामा गर्ने गतिविधिहरू। उपभोग गर्ने चीजहरू, हामीले जे काम गर्छाै। त्यसका लागि हामीलाई ऊर्जा चाहिन्छ। हामी क्यालोरीलाई ऊर्जा भन्छौं। तसर्थ, सक्रिय रहन हामीलाई हरेक दिन क्यालोरी चाहिन्छ। सुत्दा पनि क्यालोरी चाहिन्छ। किनभने हाम्रा सबै आन्तरिक अंगहरू जस्तै मिर्गौला, कलेजो, पाचन प्रणाली र मुटुले सुत्दा पनि काम गर्छ र यी सबैलाई क्यालोरी चाहिन्छ।

क्यालोरी घटाउँदा के हुन्छ ?
वजन घटाउने जुनूनमा, धेरै क्यालोरीहरू घटाउनु धेरै मानिसहरूको लागि हानिकारक हुन सक्छ। मानिसले तौल घटाउनको लागि कम क्यालोरी खपत गर्छन् वा बढी कसरत गर्नका लागि प्रयोग गर्छन्। यसले गर्दा शरीरलाई उचित मात्रामा पोषण र ऊर्जा प्राप्त हुँदैन । यस्तो अवस्थामा शरीर बनाउने तन्तुलाई पोषण नपाएमा कमजोर हुन जान्छ । जसका कारण मानिसको शरीरमा धेरै रोग र पोषक तत्वको कमी हुन सक्छ । यसमा थकान, कमजोरी, अपच, कब्जियत, हात खुट्टा दुख्ने जस्ता लक्षण देख्न सकिन्छ।

क्यालोरी घाटा के हो ?
तौल घटाउनको लागि, तपाईंले जलाउनु भन्दा कम क्यालोरीहरू खान र पिउनुपर्छ। यसलाई क्यालोरी घाटा भनिन्छ। मानौं कसैलाई १८०० क्यालोरी चाहिन्छ तर उसले १५०० क्यालोरी मात्र लिइरहेको छ। त्यसैले ३०० क्यालोरी घटाइयो। त्यसपछि व्यक्ति कसरत पनि गर्दैछ। यस्तो अवस्थामा शरीरले बोसोबाट लिन थाल्छ । यस्तो अवस्थामा बोसो घट्छ । किनकि हामीले १५०० क्यालोरी लिइरहेका छौं भने शरीरलाई १८०० क्यालोरी चाहिन्छ।

दैनिक कति क्यालोरी चाहिन्छ ?
हाम्रो शरीरलाई हरेक दिन सही मात्रामा क्यालोरी चाहिन्छ। उदाहरणका लागि, महिलाहरूले एक दिन १८०० क्यालोरी लिनुपर्छ। जबकि पुरुषले दिनमा २००० क्यालोरी लिनुपर्छ । तर कसैको शरीरले आवश्यकता अनुसारको क्यालोरी नपाएमा शरीरले बोसोबाट लिन थाल्छ र शरीरमा बोसो भएन भने शरीरले मांसपेशी र आवश्यक बोसोबाट लिन थाल्छ । जसका कारण मानिसको शरीरमा कमजोरी देखिन थाल्छ । त्यसैले हरेक दिन शरीरको आवश्यकता अनुसार क्यालोरी लिनु निकै जरुरी हुन्छ ।

एक व्यक्तिले कति क्यालोरी खपत गर्नुपर्छ? यो उनको उमेर र काममा पनि भर पर्छ। उदाहरणका लागि, बच्चालाई स्तनपान गराउने महिलालाई बढी क्यालोरी चाहिन्छ। जसका लागि छुट्टै डाइट चार्ट बनाइएको छ । साथै, जिम जाने र अधिक कसरत वा योग गर्ने व्यक्तिहरू। तिनीहरूको क्यालोरी आवश्यकता फरक छ। साथै, यदि कुनै व्यक्तिलाई थाइरोइड, पीसीओडी, मधुमेह वा अन्य कुनै रोग जस्तै रोग छ भने उसको शरीरमा क्यालोरीको आवश्यकता फरक हुन्छ।

स्वस्थ र तन्दुरुस्त रहनको लागि क्यालोरी उपभोग गर्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। त्यसैले आफ्नो उमेर, प्रकृति र पेशा अनुसार आहार लिनुहोस्। साथै, कसैको सिफारिस गरिएको आहार पालन नगर्नुहोस्। यसका साथै तौल नियन्त्रण र फिट रहन नियमित व्यायाम गर्नु पनि जरुरी छ । ताकि यो बोसोको रूपमा भण्डारण नहोस्। तर यदि यसपछि पनि तौल बढ्दै गएको छ भने विज्ञसँग परामर्श लिनुहोस् ।