इजरायलको चपेटामा रहेको वेस्ट नाइल भाइरस कति खतरनाक छ ?

काठमाडौँ – लामो समयदेखि हमाससँग युद्ध लडिरहेको इजरायलले अब अर्को समस्या भोगेको छ । जहाँ लामखुट्टेबाट लाग्ने रोग वेस्ट नाइल डिजिजको जोखिम बढ्दै गएको छ । हालै इजरायलमा यो संक्रमणका कारण चार जनाको ज्यान गएको छ । यस रोगबाट संक्रमित हुनेको संख्या ४८ पुगेको छ, जसमध्ये ३६ अस्पतालमा छन् भने ५ जनाको अवस्था चिन्ताजनक छ ।

इजरायलको वातावरण संरक्षण र स्वास्थ्य मन्त्रालयले बेन गुरियन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा लामखुट्टेबाट संक्रमित भाइरस फैलिएको पहिलो पुष्टि भएको बताएको छ।

यसअघि मे २०२४ मा केरलामा पनि वेस्ट नाइल भाइरसका कारण एक जनाको मृत्यु भएको थियो। त्रिशूर, मलाप्पुरम र कोझिकोड जिल्लामा पनि यो भाइरसका ६ वटा केस भेटिएका छन्। यस्तो अवस्थामा यो भाइरस कति खतरनाक छ र यसबाट कसरी बच्न सकिन्छ जानौं…

पश्चिम नाइल भाइरस के हो ?
वेस्ट नाइल भाइरस लामखुट्टेबाट लाग्ने रोग हो। यो संक्रमित क्युलेक्स लामखुट्टेको टोकाइबाट मानिस र जनावरहरूमा सर्छ। डब्ल्यूएचओका अनुसार यो भाइरस मानिसबाट मानिसमा सर्ने न्यूरोलोजिकल रोग हो। यसबाट संक्रमित भएका करिब ८०% मानिसमा कुनै लक्षण देखिँदैन। अफ्रिका, युरोप, उत्तरी अमेरिका र पश्चिम एसियामा यो रोगका धेरैजसो केसहरू पाइन्छन्। यो भाइरस Flavivirus genus को सदस्य हो र Flaviviridae परिवारको जापानी इन्सेफलाइटिस एन्टिजेनिक कम्प्लेक्ससँग सम्बन्धित छ।

पश्चिम नाइल भाइरस पहिलो पटक कहिले फेला पर्यो ?
WHO का अनुसार वेस्ट नाइल भाइरस (WNV) पहिलो पटक युगान्डाको वेस्ट नाइल जिल्लामा 1937 मा पत्ता लागेको थियो। एक महिलामा भेटिएको यो संक्रमण नाइल डेल्टा क्षेत्रका काग र कोलम्बिफोर्म्समा पहिचान गरिएको थियो। सन् १९९९ मा यो रोग इजरायल र ट्युनिसियामा फैलिन थाल्यो । केरलामा पहिलो केस सन् २०११ मा आएको थियो।

पश्चिम नाइल भाइरस कसरी फैलिन्छ ?
यो भाइरस लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्छ। यसले मस्तिष्क र मेरुदण्डलाई असर गर्छ। मानिसबाहेक घोडाहरूमा पनि यो धेरै छिटो फैलिन्छ र तिनीहरूको मृत्यु निम्त्याउँछ। घोडामा यो रोगको खोप छ तर मानिसमा भने अहिलेसम्म कुनै खोप बनेको छैन । यसबारे अनुसन्धान भइरहेको छ । लामखुट्टेको टोकाइबाट र खाना खुवाउँदा जनावर तथा चराचुरुङ्गीको सम्पर्कमा आउने कारणले यो रोगको जोखिम बढी हुन्छ ।

पश्चिम नाइल भाइरसको लक्षण
यस रोगमा टाउको दुख्ने, मस्तिष्क सुन्निने र मस्तिष्कघात हुने खतरा हुन्छ । यसका अलावा बान्ता, ज्वरो, शरीर दुख्ने, आँखा दुख्ने जस्ता समस्या देखा पर्छन् । जसका कारण प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर हुन थाल्छ । यसबाट प्रभावित एक प्रतिशतमा मात्रै गम्भीर लक्षण देखिन्छन्। बालबालिका वा ६० वर्षभन्दा माथिका मानिसहरूमा यो जोखिम बढी हुन्छ। मधुमेह, मुटु रोग र मृगौला रोग भएका व्यक्तिलाई बढी जोखिम हुन्छ ।

यस संक्रमणबाट बच्ने उपायहरू

सकेसम्म लामखुट्टेबाट बच्नुहोस्
पूर्ण बाहुलाको लुगा लगाउनुहोस्, कीट भड्काउने औषधि प्रयोग गर्नुहोस्, बाहिरी गतिविधिहरूबाट टाढा रहनुहोस्, लामखुट्टे र कुण्डलहरू लगाउनुहोस्।
यदि तपाईं जनावरहरूको सम्पर्कमा आउनुभयो भने सावधान रहनुहोस्।
स्वस्थ आहार मात्र लिनुहोस्। सडक छेउका खानेकुराबाट बच्नुहोस्। पानी उमालेपछि मात्रै पिउनुहोस् ।
घर सफा गर्नुहोस्, पानी स्थिर हुन नदिनुहोस्।