रातो खुर्सानीको धुलो असली हो की नक्कली कसरी चिन्ने ?

काठमाडौँ – आजकल मसलामा मिसावट हुने गरेको छ, जुन स्वास्थ्यका लागि निकै हानिकारक छ । घरमा प्रयोग गरिने रातो खुर्सानीको धुलो असली हो कि नक्कली हाे थाहा पाउन जरूरी छ ।

आजभोलि खाद्यवस्तुमा धेरै मिसावट हुने गरेको छ । यस्तो अवस्थामा प्रश्न उठ्छ कि रातो खुर्सानीको प्रयोग गर्दा स्वास्थ्यका लागि कत्तिको सुरक्षित छ ? प्याकेज गरिएको मसलाको तौल बढाउन त्यसमा काठको भुसा, इट्टाको धुलो र धेरै रंगहरू थपिन्छन्। यी चीजहरू पेटमा पसेर धेरै खतरनाक रोगहरू निम्त्याउन सक्छन्।

भारतीय खाद्य सुरक्षा र मानक प्राधिकरण (FSSAI) का अनुसार मिसावट मसलालाई वा नक्कली रातो खुर्सानी बीचको भिन्नता एकै छिनमा पत्ता लगाउन सकिनेछ । मसला पाउडर मिसावट छ भने ताकि यसको मात्रा अधिक देखिन्छ। यसको रंग पनि उज्यालो देखिन्छ। त्यसैले खुर्सानीको धूलोमा इट्टाको धुलो, नुन धुलो मिसाइन्छ।

नक्कली खुर्सानीकाे धुलो

खुर्सानीको धुलोमा इट्टाको धुलो मिसाइन्छ। जसको रंग रातो हुन्छ । यस पाउडरको रंग र बनावट खुर्सानीको जस्तै हुन्छ। त्यसैले यो अक्सर मिश्रित छ। स्वास्थ्यका लागी यो धेरै खतरनाक हुन्छ। यदि कसैले यसलाई दैनिक खान्छ भने, यसले शरीरलाई गम्भीर हानि पुर्‍याउन सक्छ।

वास्तविक र नक्कली कसरी जाँच गर्ने
एक गिलास पानी लिनुहोस् र यसमा एक चम्चा पाउडर मिसाउनुहोस्। पानीमा घोलेको धुलोलाई केही बेरपछि धुनुहोस् ।
रगडिसकेपछि चिल्लो महसुस भएमा त्यसमा इँटा वा बालुवा मिसाइन्छ ।
यदि यो चिल्लो देखिन्छ भने साबुन ढुङ्गा मिसाइन्छ।

मसलामा आर्टिफिसियल कलर मिसाइएको छ कि छैन भनेर कसरी जाँच गर्ने ?
एक गिलास पानी लिनुहोस् र त्यसमा खुर्सानीको धुलो छर्क्नुहोस्।
यदि यसमा रङको सिलसिला देखिन्छ भने पाउडर मिसावट हो।
रातो खुर्सानीको धुलो अक्सर पानीमा घुलनशील हुन्छ।
रातो खुर्सानीको धूलोमा स्टार्च मिसाइएको छ कि छैन भनेर पत्ता लगाउन, यसमा आयोडिनको टिन्चरको केही थोपा मिसाउनुहोस्।
यदि यसको रंग नीलो छ भने यसमा स्टार्च मिसाइन्छ।