केही बेर फोनबाट टाढा हुन सक्नुहुन्न ? सावधान !

काठमाडाैँ – स्मार्टफोन आजकल हाम्रो जीवनको एक महत्वपूर्ण हिस्सा बनिसकेको छ। हरेक साना-ठूला काममा हामी यसैमा निर्भर हुँदै गइरहेका छौँ । अवस्था यस्तो छ कि फोनबाट एक पल पनि टाढा रहन गाह्रो हुन्छ ।

मोबाइल फोन नजिकै नभए पनि चिन्ता सुरु हुन्छ। यस्तो समस्यालाई हल्का रूपमा लिनु हुँदैन। चिकित्सा भाषामा यसलाई नोमोफोबिया भनिन्छ, जुन एक प्रकारको मानसिक विकार हो। जानौं नोमोफोबिया भनेको के हो र यसका बेफाइदाहरू के के छन्…

नोमोफोबिया अर्थात् मोबाइल फोनबाट टाढा रहँदा कुनै व्यक्तिले डर वा चिन्ता महसुस गर्न थाल्दा मोबाइल फोन फोबिया हुँदैन। जसका कारण उनमा गडबडी हुन थाल्छ, श्वासप्रश्वासमा परिवर्तन हुन्छ र अन्य धेरै लक्षण देखिन थाल्छन् । यस्तो अवस्थामा कुनै पनि समस्यासँग सोच्ने, बुझ्ने र व्यवहार गर्ने तरिका पनि प्रभावित हुन्छ।

सन् २०१९ मा जर्नल अफ फेमिली मेडिसिन एण्ड प्राइमरी केयरमा एउटा लेख प्रकाशित भएको थियो। जसमा भनिएको थियो कि नोमोफोबिया हुनुअघि मानिसमा चिन्ता, तनाव जस्ता धेरै मनोवैज्ञानिक अवस्थाहरू बढ्न थाल्छन्।

स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार चिन्ता र तनाव बाहेक नोमोफोबियाका अन्य धेरै लक्षणहरू हुन सक्छन्। केही बेर फोनबाट टाढा भए पनि शरीर काँप्ने, पसिना आउने र नर्भस महसुस हुन थाल्छ । कहिलेकाहीं tachycardia अर्थात् असामान्य हृदयघात पनि हुन सक्छ।

सन् २०२० मा फोनबाट टाढा रहँदा हुने चिन्ताको बारेमा एउटा अध्ययन गरिएको थियो । जसमा अन्वेषकहरूले स्मार्टफोनसँग सम्बन्धित बाध्यताले यो विकार जन्माउन सक्ने पत्ता लगाएका छन् । यसबाहेक, अन्तरव्यक्तिगत संवेदनशीलता पनि कारण हुन सक्छ, जसमा व्यक्तिले अन्य विकारहरू अरूसँग साझा गर्न सक्षम हुँदैन।

नोमोफोबियालाई आधिकारिक रूपमा मानसिक विकार मानिएको छैन, त्यसैले यसको कुनै उपचार उपलब्ध छैन। तर, यो फोबियालाई केही प्रकारको थेरापी र काउन्सिलिङबाट हटाउन सकिन्छ। यसको लक्षण पनि सुधार हुन सक्छ। यस्ता लक्षण देखा परेमा तुरुन्त मनोवैज्ञानिककहाँ जानुपर्छ ।