किन बारम्बार पिसाब संक्रमण हुन्छ ?

काठमाडौँ – यूटीआई अर्थात् युरिनरी ट्र्याक्ट इन्फेक्सन ‘पिसाब नलीमा इन्फेक्सन’ को समस्या पुरुष र महिला दुवैमा देखिन्छ, तर महिलामा यो संक्रमण हुने सम्भावना बढी हुन्छ। अहिलेको लागि, पिसाब नलीको इन्फेक्सन बारम्बार किन हुन्छ र यसका सावधानीहरू के के हुन् भन्ने बारे जानकारी गरौं।

युरिन इन्फेक्सन एकदमै सामान्य समस्या हो तर यूटीआई अर्थात युरिनरी ट्र्याक्ट इन्फेक्सनको समस्या पुरुषको तुलनामा महिलामा बढी हुन्छ, यद्यपि यसको पछाडिको स्पष्ट कारण थाहा हुन सकेको छैन। UTI को समस्यामा मूत्राशयको नलीमा संक्रमण फैलिन्छ।

पिसाब नलीमा हर्पेस भाइरस वा केही फङ्गा, ब्याक्टेरिया र खमीरबाट पनि संक्रमण हुन सक्छ। यसको लक्षणलाई समयमै ध्यान नदिने हो भने संक्रमणले शरीरका अन्य अंगहरू जस्तै मिर्गौला, पाठेघर आदिमा पनि असर गर्न सक्छ र अवस्था गम्भीर हुन सक्छ।

UTI संक्रमण जुनसुकै उमेरमा हुन सक्छ, तर यो समस्या बालबालिकामा भन्दा वयस्कमा बढी देखिन्छ। यद्यपि यो संक्रमण ७ देखि १५ दिनमा निको हुन्छ तर यदि यो समस्या बारम्बार दोहोरिरहन्छ भने यसको पछाडिको कारण जान्न आवश्यक छ ताकि तपाई यस समस्याबाट टाढा रहन सक्नुहुन्छ ।

UTI संक्रमणका लक्षणहरू के हुन् ?
पिसाबको नलीमा इन्फेक्सन हुनु, पिसाब गर्दा जलन हुनु, पिसाबको रङ्ग र दुर्गन्ध, बारम्बार पिसाब आउनु वा पिसाबको मात्रा घट्नु, महिलामा कम्मर (पेटको तल्लो भाग) दुख्नु र पुरुषमा दुख्ने जस्ता लक्षण देखिन्छन् मलाशयमा दुखाइको अनुभूति देखिन्छ। संक्रमण बढ्यो भने पिसाबको समस्यासँगै ढाड दुख्ने, ज्वरो आउने, बान्ता हुने, वाकवाकी लाग्ने जस्ता समस्या पनि आउन थाल्छ ।

बारम्बार पिसाब संक्रमण हुनुको कारण ?
अधिकांश मानिसहरूमा, ब्याक्टेरिया यूटीआई संक्रमणको कारण हो। जसमा व्यक्तिगत सरसफाइको उचित ख्याल नगर्ने, लामो समयसम्म पिसाब नगर्ने, महिनावारीको समयमा ट्याम्पन वा सेनेटरी प्याडको प्रयोगमा लापरवाही गर्ने आदि कारणले पिसाब नलीमा संक्रमण हुन सक्छ ।

यसबाहेक मधुमेह भएका व्यक्तिमा गर्भावस्थामा, एन्टिबायोटिकको अत्यधिक सेवन, पत्थरीको समस्या, पानीको कमी, कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली आदिमा पनि यूटीआई हुने सम्भावना बढी हुन्छ । तसर्थ, यी सबै तथ्यहरूमा ध्यान दिन महत्त्वपूर्ण छ।

रोकथामका उपायहरु के के हुन ?
युरिनरी इन्फेक्सनको समस्याबाट बच्न व्यक्तिगत सरसफाइमा ध्यान दिनु जरुरी छ । पसिना सोस्न सक्ने कपडाबाट बनेको लुगा लगाउनुहोस्। एकै समयमा, कम्मर मुनि धेरै टाइट लुगा नलगाउनुहोस्। महिलाले महिनावारीको समयमा सरसफाइमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । यसका साथै सकेसम्म धेरै पानी पिउनुका साथै पिसाब गर्दा लापरवाही गर्नुहुँदैन । यदि यस पछि पनि लक्षणहरू देखा पर्छन् भने, निश्चित रूपमा डाक्टरसँग जाँच गर्नुहोस्।

के खाने र कस्ता कुराबाट टाढै बस्ने ?
UTI संक्रमण भएमा वा यसबाट बच्न मसलादार, भुटेको र एसिड उत्पादन गर्ने खानेकुरा नखानु जरुरी छ। यसबाहेक, चिया वा कफी जस्ता क्याफिन युक्त चीजहरूको सेवन नगर्नु राम्रो हुन्छ।

प्रोबायोटिक खानेकुरा UTI संक्रमण रोक्नको लागि धेरै लाभदायक हुन्छ, दही, दही आदि आफ्नो आहारमा नियमित रूपमा समावेश गर्नुहोस्। यसका अलावा फाइबरयुक्त चीजहरू जस्तै ओट्स, विभिन्न प्रकारका अन्न, सिमी आदि खानुहोस्।