स्वस्थ शरीरका लागि कुन आसनमा सुत्नु फाइदाजनक ?

काठमाडाैँ – दिनभरको थकान हटाउन सबैलाई राम्रो निद्रा चाहिन्छ। तर एउटा प्रश्न जुन तपाइँको दिमागमा कुनै न कुनै समयमा आएको हुनुपर्छ कि सुत्ने सही तरिका के हो।

डेनमार्कमा गरिएको एक अनुसन्धानको क्रममा, अनुसन्धानकर्ताहरूले केही व्यक्तिहरूमा स्लीप डिटेक्टरहरू स्थापना गरे। यस अध्ययनमा भाग लिएका करिब ५० प्रतिशत मानिस आफ्नो छेउमा सुत्ने, ३८ प्रतिशत मानिस आफ्नो ढाडमा सुत्ने र करिब ७ प्रतिशत मानिस पेटमा सुत्ने गरेको खुलासा भयो ।

बीबीसीको एक रिपोर्टमा डा. स्वाती महेश्वरीले यस प्रश्नको जवाफ दिँदै भनिन्, ‘यो साँचो हो कि पेट भरेर सुत्नुको तुलनामा पछाडि वा छेउमा सुत्नु शरीरका लागि फाइदाजनक मानिन्छ।

तर यदि तपाईलाई एसिडिटी वा ढाड दुख्ने समस्या छ भने छेउमा टेकेर सुत्नु तपाईको लागि धेरै फाइदाजनक हुन्छ । तर, घाँटी वा काँधमा दुखाइ हुने वा अनुहारमा चाउरी परेको व्यक्तिलाई हामी सामान्यतया ढाडमै सुत्न सल्लाह दिन्छौँ,’ डा. स्वातीले भनिन् ।

डाक्टर स्वाती महेश्वरीले बीबीसीको रिपोर्टमा भनेकी छन्, “धेरैजसो मानिस आफ्नो छेउमा सुत्छन् तर लामो समयसम्म एउटै छेउमा सुत्दा पनि घाँटीमा समस्या आउन सक्छ। यसबाहेक एकतर्फी सुत्दा पनि दुखाइ हुन सक्छ। काँधमा कठोरता आउन सक्छ।

रुघाखोकी लागेको छ भने यसरी सुत्ने प्रयास गर्नुहोस्

चिकित्सकका अनुसार यदि कसैलाई रुघाखोकी वा साइनसको समस्या छ वा एसिड रिफ्लक्सको समस्या छ भने त्यस्तो अवस्थामा मानिसले सिरानी अलि माथि राखेर सुत्नु पर्छ । तपाईं आफ्नो छेउमा सुत्दै हुनुहुन्छ वा तपाईंको पछाडि, आफ्नो सिरानी माथि राखेर सुत्नुहोस्। यस्तो अवस्थामा तपाईलाई राम्रो निन्द्रा मात्र आउँदैन तर तपाईको श्वासप्रश्वासको पाइप पनि खुला रहनेछ।

विज्ञहरूले कति समय सुत्ने सल्लाह दिन्छन् ?

युएस सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्सनको रिपोर्ट अनुसार यदि तपाईको उमेर १८ देखि ६० वर्षको बीचमा छ भने तपाईले दिनमा कम्तिमा ७ देखि ८ घण्टा सुत्नुपर्छ । जबकि ६१ देखि ६५ वर्षका वयस्कहरूले हरेक दिन ७ देखि ९ घण्टा सुत्नुपर्छ ।

तर, सोही रिपोर्टमा यो पनि भनिएको छ कि ७ वा ८ घण्टा सुत्नु कुनै जादुई फिगर होइन । मानिसको लागि कति लामो निद्रा लाभदायक हुन्छ भन्ने कुरा उसको शरीर र थकानले निर्धारण गर्छ। यदि तपाईंको निद्राको गुणस्तर राम्रो छैन भने यो समय दस घण्टा पनि हुन सक्छ। विज्ञहरुका अनुसार १० घन्टा पनि निन्द्रा लाग्छ तर त्यो निन्द्रा गहिरो छैन भने थकान महसुस हुन सक्छ ।

राम्रो निद्राको लागि के गर्नु पर्छ ?

रिपोर्टको प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि लामो समयसम्म राम्ररी सुत्न नसक्नु स्वास्थ्यको लागि धेरै हानिकारक साबित हुन सक्छ। निद्राको कमीले मोटोपना, मुटु रोग, मुड स्विङ, टाइप-२ मधुमेह जस्ता रोगहरूको जोखिम बढाउँछ।

राम्रो निद्राका लागि यी कुरामा ध्यान दिनुपर्छ

पहिलो– तपाईलाई निद्रा लागेको बेलामा सुत्ने प्रयास गर्नुपर्छ। किनभने सामान्यतया जब हामी बिना निद्रा ओछ्यानमा जान्छौं, हामी सुत्दा धेरै सोच्न थाल्छौं, जसले हाम्रो निद्रामा बाधा पुर्‍याउँछ।

दोस्रो– सुत्ने समय निर्धारण गर्न धेरै महत्त्वपूर्ण छ।

तेस्रो – डाक्टरहरुका अनुसार सुत्नुभन्दा ४० मिनेट पहिले आफ्नो सबै इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरू, चाहे त्यो टिभी, ट्याब्लेट वा मोबाइल होस्, बन्द गर्नुपर्छ।

चौथो– तपाईंले बेलुका ६ बजेपछि चिया वा कफी पिउनु हुँदैन किनभने यी उत्तेजक पदार्थ हुन्, जसले तपाईंको निन्द्रा बिगार्न सक्छ।