काठमाडौँ – आजकल हृदयघात रोगले सबैलाई सताएको छ । आम मानिसदेखि सेलिब्रेटीसम्म यो रोगको सिकार भइरहेका छन् । दिनहुँ हृदयाघातका घटनाहरू हेर्दा प्रश्न उठ्छ कि हृदयाघातका लक्षण पहिले देखि नै छन् ?
हामी छाती दुख्ने वा कुनै पनि प्रकारको दुखाइलाई ग्यासको समस्या मान्छौं, तर के यो हृदयघातको प्रारम्भिक लक्षण हो ? बदलिँदो मौसमका कारण हृदयाघातका बिरामी बढ्दै छन् ?
धेरैजसो अवस्थामा हृदयाघातको लक्षण देखिएको छ, तर मानिसहरू यसलाई सानो वा ग्यासको समस्या मानेर बेवास्ता गर्छन्। धेरै पटक, हृदयघात हुनु अघि, बङ्गारा दुख्छ तर मानिसहरूलाई आफ्नो दाँतमा केहि समस्या भएको महसुस हुन्छ। त्यही भएर दुख्छ । छाती, ढाड र हातमा दुखाइ हृदयघातको लक्षण हुन सक्छ।
हृदयघातका लक्षण पुरुष र महिलामा फरक हुँदैनन् ?
हार्ट अट्याकको लक्षण पुरुष र महिलामा फरक–फरक हुन्छ भन्ने कुरा हामीले सामाजिक सञ्जालमा प्रायः पढ्छौँ । यसबारे डाक्टर मनिषले दुवैलाई हृदयघातको सामान्य लक्षण हुन्छ ।
मधुमेह रोगीमा हृदयघातको लक्षण हुन्छ ?
मधुमेहका बिरामीमा हृदयाघातका लक्षण प्रायः देखिँदैनन् । यस्तो अवस्थामा तपाईले एउटा कुराको विशेष ख्याल राख्नु आवश्यक छ कि जब तपाईलाई एकै ठाउँमा दुखाइ वा छाती दुख्न थाल्छ, त्यसलाई बेवास्ता नगरी समयमै चिकित्सकसँग परामर्श लिनुहोस्।
मौसम परिवर्तनले हृदयाघात हुन्छ ?
मौसम परिवर्तनले हृदयाघातको जोखिम बढ्छ कि हुँदैन ? यसको लागि कुनै ठोस प्रमाण छैन। तर धेरै पटक जाडोमा हृदयाघातका घटनाहरू तीव्र रूपमा बढ्छन्। यसको पछाडि जाडोमा मुटुमा बढी दबाब पर्ने वैज्ञानिकहरु बताउँछन् । अक्सिजनको पनि अभाव छ । छाती दुख्न थाल्छ।
छाती दुख्नु, थकान र चक्कर लाग्नु हृदयाघातको प्रारम्भिक लक्षण हुन सक्छ। विशेषगरी मधुमेह, दम, फोक्सोको संक्रमण वा जुनसुकै दीर्घरोगबाट पीडितहरूले जाडोमा स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ। मुटुमा अक्सिजनको कमीका कारण रगत पम्प गर्न निकै समस्या हुने गर्छ । जसका कारण हृदयाघातबाट मृत्यु हुने जोखिम बढ्छ ।
अचानक मौसम परिवर्तनका कारण छाती दुख्ने, संकुचन हुने, हातखुट्टा दुख्ने, बङ्गारा दुख्ने र पेट फुल्ने समस्या भएमा हृदयघातका लक्षण हुन सक्छन् । यी लक्षणहरूलाई ग्याससम्बन्धी समस्याको रूपमा बेवास्ता नगर्नुहोस्।
अत्याधिक पसिना आउनु, वाकवाकी लाग्नु, थकान लाग्नु वा चक्कर लाग्नु पनि हृदयाघातको लक्षण हुन सक्छ । यदि कुनै व्यक्ति दीर्घकालीन रोगबाट ग्रसित छ वा हृदयघातको पारिवारिक इतिहास छ भने, उसले बदलिँदो मौसम र प्रदूषणमा आफ्नो विशेष ख्याल गर्नुपर्छ।
वंशाणुगत कारणले पनि हृदयाघात हुन्छ ?
१० प्रतिशत हृदयाघातका घटनामा पहिले कुनै लक्षण देखिँदैन । तर पनि उनलाई हृदयघात हुन्छ । यस्तो हृदयघातको आनुवंशिक कारण पनि हुन सक्छ। हृदयघातको पारिवारिक इतिहास छ भने त्यस्ता व्यक्तिको शरीरमा केही लक्षणहरू देखिँदैनन्। तर पनि उनलाई हृदयघात हुन्छ ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया