निन्द्रा नपुग्दा दिनभरि थकान महसुस हुन्छ

काठमाडौँ – लीप एपनियाले तपाईको दिमागको ‘ब्यान्ड’ बजाउन सक्छ, अध्ययनले मेमोरीसँग यसको सम्बन्ध पत्ता लगाएको छ । निद्रा सम्बन्धी समस्या र त्यससँग सम्बन्धित स्वास्थ्य समस्याहरूलाई हटाउन प्रत्येक वर्ष विश्व निद्रा दिवस मनाइन्छ।

एक अध्ययनमा, स्लीप एपनिया र संज्ञानात्मक स्वास्थ्यमा यसको प्रभावको बारेमा अनुसन्धान गरिएको छ। स्लीप एपनिया एक निद्रा विकार हो जसले धेरै स्वास्थ्य समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ।

हाम्रो जीवनमा यति धेरै परिवर्तन आएको छ कि हामीले शान्तिपूर्वक सुत्न बिर्सेका छौं। व्यस्त जीवनशैलीका कारण मात्र नभई कहिलेकाहीँ निद्राको समस्याका कारण पनि राम्रो निन्द्रा लिन समस्या हुने गरेको छ ।

निन्द्रा नपुग्दा स्वास्थ्य सम्बन्धी धेरै समस्या आउन सक्छ । यी निद्रा विकारहरू र तिनीहरूसँग सम्बन्धित समस्याहरू रोक्न, विश्व निद्रा दिवस हरेक वर्ष मार्च विषुवको पहिलो शुक्रबार, अर्थात् सूर्य भूमध्य रेखाको ठीक माथि हुँदा मनाइन्छ।

Sleep Apnea निद्रा सम्बन्धी विकारहरूमा एक धेरै सामान्य तर धेरै गम्भीर समस्या हो, जसका कारण विश्वभर धेरै मानिसहरू यसबाट पीडित छन्। भर्खरै, एक अध्ययन पनि बाहिर आएको छ, जसले यस रोगसँग सम्बन्धित गम्भीर प्रभावहरूको बारेमा प्रकाश पार्छ। यस अध्ययनले के भन्छ हामीलाई थाहा दिनुहोस्।

अध्ययनले के भन्छ ?
यस अध्ययनका अनुसार स्लीप एपनियाबाट पीडित व्यक्तिहरूमा पनि संज्ञानात्मक स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित समस्याहरूको उच्च जोखिम हुन्छ। यस अध्ययनमा करिब चार हजार मानिसहरूलाई समावेश गरिएको थियो, जसलाई उनीहरूको निद्रा र स्मरणशक्ति र सोच्ने क्षमताको बारेमा प्रश्नावली भर्न भनिएको थियो।

यस प्रश्नावलीको सहयोगमा १,०७९ जनामा ​​निदाउने क्रममा घुर्ने वा सास फेर्न केही बेर रोकिने जस्ता स्लीप एपनियाका लक्षणहरू देखिएको पाइएको थियो। यस्ता लक्षण देखिएकामध्ये ३५७ जनामा ​​स्मरणशक्ति र सोच्ने क्षमतामा समस्या देखिएको थियो भने ३३ प्रतिशतले स्लीप एपनियाको गुनासो गरेका थिए । जहाँ स्लीप एपनियाको कुनै लक्षण नदेखिएकामध्ये २० प्रतिशत अर्थात् ६ सय २८ जनाले मात्रै स्मरणशक्तिसम्बन्धी समस्या भएको गुनासो गरेका छन् ।

यस तथ्याङ्कको निष्कर्षबाट, यो अनुमान गरिएको छ कि स्लीप एपनियाबाट पीडित व्यक्तिहरूमा कमजोर स्मरणशक्ति र कम सोच्ने क्षमता जस्ता संज्ञानात्मक समस्याहरूको उच्च जोखिम हुन्छ। तर, यो अध्ययनले यस्तो अनुमान मात्र गरेको छ ।

कुनै ठोस निष्कर्षमा पुग्न अझै थप अनुसन्धान आवश्यक छ, तर यदि त्यसो हो भने, यो अध्ययन यस समस्याको गम्भीर परिणामहरूको सङ्केत हो। यो अध्ययन अमेरिकन एकेडेमी अफ न्यूरोलोजीको ७६ औं वार्षिक बैठकमा प्रस्तुत गरिनेछ।

स्लीप एपनिया के हो ?
Sleep apnea एक समस्या हो जसमा व्यक्ति सुतिरहेको बेला केही समयको लागि अचानक सास फेर्न रोकिन्छ। जसका कारण उनी राति एक्कासी हैरान भएर उठ्छन् । बारम्बार यस्तो हुने कारणले मानिसको निन्द्रा गडबड हुन्छ र पूरा निन्द्रा लाग्दैन । क्लिभल्याण्ड क्लिनिकका अनुसार यसका दुई कारण हुन सक्छन्।

पहिलो कारण सुत्दा श्वासनली अवरुद्ध हुन सक्छ, जसका कारण हावा फोक्सोमा राम्ररी पुग्दैन । यसलाई अब्सट्रक्टिभ स्लीप एपनिया भनिन्छ। यसको अर्को कारण तपाईको दिमागले सास फेर्ने कार्यलाई राम्रोसँग नियन्त्रण गर्न नसक्नु पनि हुन सक्छ। यसलाई सेन्ट्रल एपनिया भनिन्छ।

तपाईंको श्वासप्रश्वास रोकिने बित्तिकै, तपाईंको मस्तिष्कले तपाईंलाई फेरि सास फेर्न पर्याप्त मात्रामा ब्यूँझाउँछ। रातभरि बारम्बार यस्तो हुने कारणले निद्रा पूरा हुँदैन र दिनभरि थकान महसुस हुन्छ। बारम्बार चकित भएर उठ्दा मुटुमा गहिरो असर पर्छ ।