आयुर्वेदिक उपचारले खोकी निको हुन्छ ?

काठमाडौँ – बदलिँदो मौसममा खोकीसँगै ज्वरो आएमा श्वासप्रश्वास नली वा फोक्सोमा संक्रमण भएको संकेत हुनसक्छ । ज्वरो धेरै छ र तीन दिनभन्दा बढी रह्यो भने चिकित्सकसँग परामर्श गरी उपचार गराउन जरुरी छ ।

मौसम परिवर्तन र चिसो हावाका कारण कतिपयलाई रुघाखोकी लाग्ने गरेको छ । दमका बिरामी वा एलर्जीका बिरामीलाई खोकी लाग्दा बढी समस्या हुन सक्छ। यो यस्तो मौसम हो जसमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुन्छ, त्यसैले खानपान र जीवनशैलीमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । रुघाखोकीको बेला धेरै भुटेको खानेकुरा खानु राम्रो होइन ।

कहिलेकाहीँ प्रदूषणका कारण खोकी पनि लाग्ने गर्छ । बदलिँदो मौसममा खोकीसँगै ज्वरो आएमा श्वासप्रश्वास नली वा फोक्सोमा संक्रमण भएको संकेत हुनसक्छ । ज्वरो धेरै छ र तीन दिनभन्दा बढी रह्यो भने चिकित्सकसँग परामर्श गरी उपचार गराउनुपर्छ । सामान्य रुघाखोकी वा कम ज्वरो आएमा तीन दिनसम्म घरेलु उपचार गर्न सकिन्छ। यस पछि तपाईं औषधि तिर जान सक्नुहुन्छ।

आयुर्वेदिक उपचार
रुघाखोकी रोक्नको लागि ७२ घण्टा अर्थात खोकी सुरु भएको तीन दिनसम्म एन्टिबायोटिक वा एन्टिएलर्जी औषधिहरू खानु हुँदैन। यी औषधिहरू धेरै चाँडो सुरु गर्दा छातीमा बलगम जम्मा हुन सक्छ। यसले समस्यालाई पूर्ण रूपमा हटाउँदैन। दम वा क्षयरोग वा श्वासप्रश्वासको गम्भीर समस्या भएमा आयुर्वेदसँगै एलोप्याथीको सहयोग लिन सकिन्छ।

खोकी लाग्दा के गर्ने
टुथपेस्टको सट्टा नीमले दाँत माझ्नुहोस् र बिहान ब्रस गर्नुहोस्।

दिनको कुनै पनि समयमा, 20-25 मिलीलीटर तिल वा नरिवलको तेल 5 देखि 7 मिनेटसम्म मुखमा राख्नुहोस् र त्यसपछि कुल्ला गर्नुहोस्।
५० एमएल तोरीको तेलमा २ चिम्टी नुन मिसाएर दुई मिनेट तताएर छातीमा मालिस गर्नुहोस्।

बिहान नाकमा तिल वा तोरी वा बदामको तेल लगाउनुहोस्।
दिनभर २ देखि ३ लिटर मनतातो पानी पिउनुहोस्।
घाँटी दुखेको छ भने मनतातो पानीमा रक नुन मिसाएर कुल्ला गर्नुहोस्। मनतातो पानीमा फिटकरी मिसाएर खाँदा पनि फाइदा हुन्छ ।

खोकी लाग्दा दिउँसो के गर्ने ?

आयुर्वेदमा उल्लिखित तुलसी वा औषधि चुस्दा खोकी निको हुन्छ।

यदि तपाईं डाक्टर वा चिकित्सककहाँ जानुहुन्छ भने, आफ्नो घाँटी जाँच गर्न सोध्नुहोस्।

मनतातो पानीमा बेसारको धुलो मिसाएर दिनमा दुईदेखि तीन पटक कुल्ला गर्नुहोस्।
आधा चम्चा मह मिसाएर दुई देखि तीन ग्राम लिक्वेरिस पाउडर लिनुहोस्।
घाँटी दुखेको अवस्थामा १ चम्चा महमा ५ थोपा तुलसी वा अदुवाको रस मिसाएर दिनको कम्तीमा तीन पटक पिउनुहोस्।

रुघाखोकी लागेमा …
बिहान ताजा भएपछि खाली पेटमा कम्तीमा २-३ लिटर मनतातो पानीमा नुन मिसाएर पिउनुहोस् । अब एक स्क्वाट पोजिसनमा बस्नुहोस् र यो पानी पिउनुहोस् जब सम्म तपाई यो पिउन सक्नुहुन्न भन्ने महसुस गर्नुहुन्छ। यसपछि सीधा उभिनुहोस् र २-४ मिनेट पर्खनुहोस् र त्यसपछि तल झुक्नुहोस् र सीधा हातको बीचको औंलाले जिब्रोको जरा छुनुहोस्। यसो गर्नाले वान्ता हुन्छ । मुखबाट पानी निस्कनेछ । पानी बाहिर आएपछि, तपाईं यसलाई दुई देखि तीन पटक गर्न सक्नुहुन्छ। यो गतिविधिले कुनै पनि प्रकारको खोकी र पाचन समस्यालाई नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्दछ।