गुलाबलाई किन प्रेमको प्रतीक मानिन्छ ? इतिहासको कथा के छ ?

काठमाडौं – मायाको सहारा र प्रेयसीको आँखाको स्याउ बनेको काँडासहितको यो फूलमा के खास छ ? अधिकांश मन्दिरमा प्रवेश नपाउने फूलले किन प्रेमीकाको मनमा राज गर्छ ? यस्ता प्रश्नहरु दिनदिनै मनमा उठ्दैनन् तर आजको दिन केहि खास छ ।

आज रोज डे । अर्को शब्दमा, गुलाब दिवस। सात दिने भ्यालेन्टाइन वीकको पहिलो दिनलाई रोज डेका रुपमा मनाइन्छ । आजको दिन प्रेममा नयाँ सुरुवात गर्ने प्रेमी प्रेमिकाको सम्मानमा रातो गुलाफको कोपिला अर्पण गर्ने गर्दछन् । तर संसारमा हजारौं फूलहरू छन्। किन गुलाबलाई मात्र मायाको प्रतीक मानिन्छ? यस फूलको इतिहास र यसको पछाडिको कथा के छ ?

गुलाबको मीठो सुगन्धको रहस्य

के गुलाबले साँच्चै दुई शक्तिहरूको दुई हृदय जोड्छ ? वास्तवमा, प्रतीकवादको एक साधारण विज्ञान यसको पछाडि काम गर्दछ। गुलाब नाम ग्रीक र रोमन सभ्यतामा सेक्स र प्रेमकी देवीसँग सम्बन्धित छ।

हजारौं वर्षदेखि, गुलाब प्रेम र स्नेह व्यक्त गर्न प्रयोग गरिन्छ। यस कारण, गुलाब देख्दा मानिसहरूको मनमा यस्तै भावनाहरू आउँछन्। यो त बाँदर जस्तै एक पटक गुलेलले हानेपछि देख्ने बित्तिकै भाग्छ । उनको पूरै परिवार गुलेलबाट डराउँछ। यो प्रतीकवादको विज्ञान हो जसले गुलाबलाई शक्ति दिन्छ जसको मद्दतले यसले दुई हृदय जोड्न सक्षम छ।

गुलाबको कथा कामुकताकी देवी र प्रेमकी देवतासँग सम्बन्धित छ

ग्रीक पौराणिक कथामा गुलाबको बारेमा एउटा कथा छ। ग्रीक देवी एफ्रोडाइटलाई प्रेम, सौन्दर्य र कामुकताको प्रतीक मानिन्छ। भनिन्छ कि एफ्रोडाइटको सौन्दर्य यति गहिरो र जादुई थियो कि उनी जहाँ जान्थे, त्यहाँ गुलाब फल्ने गर्थे। त्यसैले रातो गुलाबलाई प्रेम र चाहनाको प्रतीक मानिन्छ।

एउटा कथा ग्रीक देवता एडोनिससँग पनि सम्बन्धित छ। एडोनिसलाई शिकार गर्ने क्रममा जंगली बँदेलले मारेको बताइएको छ । जहाँ एडोनिसको मृत्यु भयो, त्यहाँ सेतो गुलाबहरू थिए। ती सेतो गुलाबहरू एडोनिसको रगतले रातो भए। त्यसबेलादेखि, रातो गुलाब बलिदान र जोशको प्रतीक बनेको छ। ग्रीक पौराणिक कथा अनुसार, हरेक महान प्रेममा बलिदान र जोश दुवै समावेश हुन्छ।

रङको पनि आफ्नै संसार हुन्छ र यो संसारमा हरेक रङको आफ्नै महत्व हुन्छ । तर जब यो प्रेमको कुरा आउँछ, यी सांसारिक नियम र नियमहरू पछाडी जान्छन्। खतराको संकेत मानिने रातो रंग गुलाबको पंखुडीमा मिसिएमा यो रोमान्टिक प्रेमको संकेत बन्छ । पहेंलो गुलाबले मित्रताको प्रतिनिधित्व गर्दछ भने सेतो गुलाबले बिना शर्त प्रेमको प्रतिनिधित्व गर्दछ।

यदि तपाईं कसैलाई माफी भन्न चाहनुहुन्छ वा आफ्नो गुनासो बिर्सन चाहनुहुन्छ भने, गुलाबी गुलाब, नम्रताको प्रतीक, काममा आउँछ। यदि तपाईं सम्बन्धलाई एक कदम अगाडि लैजान चाहनुहुन्छ भने, तब सुन्तला गुलाब, उत्साहको प्रतीक, काममा आउनेछ। त्यस्तै, कालो गुलाबको अर्थ सम्बन्धको अन्त्य हो।

गुलाबले हृदय र दिमागमा धेरै सकारात्मक प्रभाव पार्छ

जापानको मिजुहो इन्फर्मेसन एण्ड रिसर्च इन्स्टिच्युटले गरेको एक अनुसन्धानले गुलाब देख्दा मानिसको मस्तिष्कको त्यो भागमा प्रभाव पर्ने देखाएको छ, जसले दिमागमा शान्ति ल्याउँछ । त्यहाँ फूलको सजावटमा गरिएको एक अध्ययनमा गुलाब हेर्न दिइएका मानिसहरूमा तनावको स्तर पहिलेको तुलनामा कम भएको पाइएको थियो ।

गुलाबको सुगन्धले तनाव मात्र कम गर्दैन तर निद्रामा पनि सुधार गर्छ। गुलाबको रसमा पाइने ‘रोज अक्साइड’ ले दिमाग र शरीरलाई आराम दिन्छ। मानिसहरूले यो विश्रामलाई गुलाबको नाममा आफ्नो पार्टनरको उपस्थिति र सम्झनासँग जोड्छन्। यही कारणले प्रेमको प्रतीकको रूपमा गुलाबलाई पहिलो प्राथमिकता दिइन्छ।

गुलाफ राम्रोसँग हुर्काइयो भने खानामा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । गुलकन्द र गुलाबको पातबाट बनेको गुलाब जलमा पर्याप्त मात्रामा ब्याक्टेरियल र रेचक गुण पाइन्छ, जसले तनाव कम गर्न र प्रेम हार्मोन बढाउन सक्छ।

शाहजहानले आफ्नो प्रेमको प्रतीक ताजमहल निर्माण गरेका थिए । तर यस मामिलामा उनका पिता सम्राट जहाँगीर पनि कम थिएनन् । आफ्नी मनपर्ने बेगम नूरजहाँलाई खुसी पार्न जहाँगीरले हरेक दिन उनको दरबारमा एक टन रातो गुलाब पठाउँथे। यी गुलाबहरू विशेष रूपमा कश्मीरबाट ल्याइएको थियो। यस अवधिमा, गुलाब अत्तरको माग पनि उल्लेखनीय रूपमा बढेको छ, जुन आज पनि कम वा कम जारी छ।

गुलाबको बारेमा यस्ता किंवदन्तीहरू इजिप्टको महारानी क्लियोपेट्रा र महारानी भिक्टोरियाको समयको हो। जस्तोसुकै रूपक होस्, रातो गुलाब सधैं प्रेमको प्रतीक भएको छ। गुलाफसँग सम्बन्धित इतिहास, यसमा लुकेका औषधीय गुण र यससँग सम्बन्धित मनोविज्ञानबारे अवगत भइसकेको छ ।

यस्तो अवस्थामा यदि कोही तपाईको मनको प्यारो छ वा कुनै सम्बन्धलाई नयाँ उचाई दिन चाहनुहुन्छ भने आजको दिन सबैभन्दा उपयुक्त दिन हो । आफूले मन पराउने व्यक्तिको सम्मानमा रातो गुलाबको फूल चढाउनुहोस्। यो सम्भव छ कि तपाइँको आगामी सिजन गुलाबी हुन सक्छ।