काठमाडौं – सम्बन्ध बरफको ढिक्का जस्तै हुन्छ । जसलाई सजिलै जमाउन त सकिन्छ तर, जोगाइ राख्न भने गाह्रो हुन्छ । विवाह होस् वा प्रेम सम्बन्ध, कुनै पनि सम्बन्ध फूलले सजिएको हुँदैन । जोगाउनका लागि धेरै चुनौतीहरू छन्।
नेशनल ओपिनियन रिसर्च सेन्टरले गरेको सर्वेक्षणमा ६० प्रतिशत मानिसले आफ्नो सम्बन्धबाट धेरै सन्तुष्ट नभएको बताएका छन् । यस सर्वेक्षणका अनुसार सम्बन्धमा धेरै किसिमको समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ ।
यी सयौं वर्षदेखि चल्दै आएका चुनौतीहरू हुन् । तर अब यसमा अर्को नयाँ नाम थपिएको छ– ‘मोबाइल फोन’ । यहि मोबाइल फोन पति–पत्नीबीच सम्बन्ध चिसिनुको कारण मोबाइल बनेको छ ।
घर र काम जिम्मेवारीबीच सन्तुलन ।
बालबालिका हुर्काउन सम्बन्धित चुनौतीहरू ।
पैसा सम्बन्धी समस्या र विवादहरू ।
सम्बन्धमा पर्याप्त घनिष्टता छैन अर्थात् सेक्सको कमी ।
यी सयौं वर्षदेखि चल्दै आएका चुनौतीहरू हुन् । तर अब यसमा अर्को नयाँ नाम थपिएको छ– ‘मोबाइल फोन ।’ हो, मोबाइल फोन पति–पत्नीबीचको नयाँ पर्खाल हो । साइन्स डाइरेक्टडटकममा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार मोबाइल फोन नै सम्बन्ध बिग्रने वा टुट्ने कारण बनिरहेको छ ।
सरल शब्दमा, बुझ्नुहोस् कि तपाईं आफ्नो पार्टनरसँग कुरा गर्दै हुनुहुन्छ, तर तपाईंको आँखा फोनमा अडिएको छ । तपाईको पार्टनरले केहि बोलिरहेको छ, तर तपाई फोनमा गेम खेल्दै हुनुहुन्छ । तपाईको अगाडि बसेको व्यक्तिसँग कुनै सम्बन्ध छैन र तपाई धेरै टाढा बसेको व्यक्तिसँग फोनमा च्याट गर्दै हुनुहुन्छ ।
यो अध्ययन गर्ने डा. जेम्स ए. रोबर्ट्स बेलर युनिभर्सिटी, टेक्सासमा मार्केटिङका प्रोफेसर हुन् । उनी भन्छन् कि औसतमा, एक अमेरिकी व्यक्तिले हरेक साढे छ मिनेटमा आफ्नो फोन जाँच गर्दछ, र दिनभरि लगभग १५० पटक ।
डा. रोबर्ट्स लेख्छन्, “हाम्रो अध्ययनमा समावेश भएका ९२ प्रतिशत मानिसहरूले आफ्नो पार्टनरको सधैं मोबाइल फोन चेक गर्ने बानीले उनीहरुको सम्बन्ध बिगारिरहेको बताए । लगभग सबै सहभागीहरूले आफ्नो पार्टनरको फोन सधैं आफ्नो हातमा रहेको बताए ।’
रिसर्चगेटको अर्को अध्ययनले मोबाइल फोनको लतले दम्पतीबीचको तनाव र दूरी निम्त्याउने गरेको बताएको छ । यस अध्ययनमा संलग्न ७० प्रतिशतले मोबाइलकै कारण आफ्नो पार्टनरसँग पूर्णरूपमा जोडिन नसकेको बताएका छन् ।
डा। क्लिन्ट म्याक्सवेलले आफ्नो पुस्तक ‘ब्रेकअप विथ योर फोन एडिक्शन’ मा मोबाइलको लतका खतराहरूबारे मात्र चेतावनी दिएका छैनन्, तर यसबाट छुटकारा पाउने उपायहरू बताएका छन् । उनी लेख्छन्, ‘मोबाइल फोनको लत लाग्नुको कारण हाम्रो मस्तिष्क डोपामाइनको लतमा परिसकेको छ ।
डा। म्याक्सवेल लेख्छन् कि यो लत छोड्नु सिगरेट र रक्सी छोड्नु जस्तै चुनौतीपूर्ण काम हो । यसबाट छुटकारा पाउनको लागि पहिलो कुरा चाहिन्छ नियत अर्थात् लतबाट छुटकारा पाउने मनसाय । यो लतले अल्पकालीन उत्तेजना दिन सक्छ, तर दीर्घकालीन रूपमा यो हाम्रो स्वास्थ्य र सम्बन्ध दुवैको लागि खतरनाक हुन्छ भन्ने बुझ्दैनौं भने यो नियत हुन सक्दैन ।
मोबाइल फोनको लतबाट कसरी छुटकारा पाउने
‘यो लत छोड्नु सिगरेट र रक्सी छोड्नु जस्तै चुनौतीपूर्ण काम हो । यसबाट छुटकारा पाउनको लागि पहिलो कुरा चाहिन्छ अठोट अर्थात् लतबाट छुटकारा पाउने मनसाय । यो लतले अल्पकालीन उत्तेजना दिन सक्छ, तर दीर्घकालीन रूपमा यो हाम्रो स्वास्थ्य र सम्बन्ध दुवैको लागि खतरनाक बनिरहेको छ भन्ने कुरा नबुझ्दा सम्म यो अठोट बन्दैन ।’ डा। म्याक्सवेल लेखेका छन् ।
१. नो मोबाइल टाइम
घरमा एउटा रुटिन बनाउनुस् । साँझको बेलामा घरका सबै सदस्यहरू एक घण्टा सँगै बस्नुस् अनि आपसमा कुरा गर्छन् । यो बेलामा मोबाइल साथमा नराख्नुस् ।
२. सँगै घुम्ने वा व्यायाम गर्ने
दम्पती एक साथ समय बिताउन हिँडडुलका लागि जानुस् । एउटा नियम बनाएर त्यति बेला फोन साथमा नलानुस् । यसरी तपाई प्रकृतिसँग नजिक रहनुहुनेछ अनि एक अर्कासँग बिना कुनै बाधा बिताउने मौका पाउनुहुनेछ ।
३. डिनर टेबलमा मोबाइल नलाने
घरमा खाना खाने बेलामा कसैले पनि आफ्नो फोन साथमा नराख्नुस् । यति बेला एकअर्कासँग कुरा गरेर बिताउनुहोस् । यस्तो खालको बानी बनायौँ भने यसको पालना अनिवार्य बनाउनुस् । यो बिस्तारै बानी बन्नेछ ।
४. फोनबाट सामाजिक सञ्जाल एपहरू हटाउने
मोबाइल फोनमा बिताउने ७० प्रतिशत समय अनावश्यक रूपमा सामाजिक सञ्जाल एपहरूमा स्क्रोल गर्नमा खर्च गर्छौ । फेसबुक अस्तित्वमा आएको २० वर्ष मात्रै भएको छ र यी २० वर्षमा विश्वभर भएका १ हजार भन्दा बढी सामाजिक अध्ययन र सर्वेक्षणहरूले सामाजिक सञ्जाल हाम्रो मानसिक र शारीरिक स्वास्थ्यका लागि खतरा भएको बताइसकेका छन् । त्यसैले आफ्नो फोनबाट फेसबुक, ट्विटर ९एक्स०, इन्स्टाग्राम, स्न्यापच्याट आदि सबै सामाजिक सञ्जाल एपहरू हटाइदिनुस् । यी एपहरू दिनमा एक पटक मात्र ल्यापटपमा चलाउनुस् ।
५. फोन डिटोक्स
हामीले हाम्रो शरीर डिटक्स गर्छौ त्यसैगरी शरीर, ल्यापटप र फोनलाई डिटोक्स गर्छौँ । त्यसरी नै अब मान्छेलाई फोन डिटोक्स चाहिएको छ । महिनामा दुई–तीन दिन निकाल्नुस् अनि मोबाइल फोनबाट पूरै छुट्टी लिनुस् । फोन स्विच अफ गरेर दराजमा थन्काइदिनुस् । महिनामा कम्तीमा दुई–तीन दिन मोबाइल डिटक्सको लागि छुट्याउनुस् ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया