गुरुत्वाकर्षण तरङ्ग र शुक्र मिसनलाई अघि बढाउन अनुमति

पेरिस – युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सी ‘इएसए’ ले बिहीबार गुरुत्वाकर्षण तरङ्ग अर्थात अन्तरिक्ष समयमा तरङ्ग पत्ता लगाउने र पृथ्वीको सबैभन्दा नजिकको छिमेकी ग्रह शुक्रको रहस्य पत्ता लगाउनेसहित दुई वटा मिसन अघि बढाउन अनुमति दिएको छ ।

लेजर इन्टरफेरोमिटर स्पेस एन्टेना ‘एलआइएसए’ अन्तरिक्षबाट गुरुत्वाकर्षण तरङ्गहरूको अध्ययन गर्ने पहिलो मिसन बन्ने इसिएले एक विज्ञप्तिमा बताएको छ । यो एरियन ६ रकेटमा सन् २०३५ मा प्रक्षेपण गर्ने योजना छ । मिसनमा तीन अन्तरिक्ष यान सामेल हुनेछन् । यिनीहरूले पृथ्वीले सूर्यको परिक्रमा गर्दा अन्तरिक्षमा समभुज त्रिकोण बनाउने छन् ।

त्रिभुजको प्रत्येक भुजा २५ लाख किलोमिटर हुनेछ । यसमा तीन अन्तरिक्ष यानले लेजर किरणहरू आदान प्रदान गर्नेछन् । गुरुत्वाकर्षण तरङ्गहरूले किरणहरूमा हुने थोरै विकृति मापन गरेर मिसनले तिनीहरूको वास्तविक प्रकृति र उत्पत्ति प्रकट गर्ने अपेक्षा गर्दछ ।

यसबारे सन् १९१६ मा अल्बर्ट आइन्स्टाइनले भविष्यवाणी गर्नुभएको थियो तर एक शताब्दीपछि मात्र पहिलो अवलोकन गरियो । गुरुत्वाकर्षण तरङ्गहरू अन्तरिक्ष–समयको ढाँचामा ससाना विकृतिहरू हुन् जसको तुलना तालको सतहमा लहरहरूसँग गरियो ।

दुई ब्ल्याक होलको टक्करजस्ता प्रलयकारी बह्माण्डीय घटनाहरूबाट निर्मित तिनीहरूले करिब पूर्णरूपमा प्रकाशको गतिमा हरेक चिजमार्फत यात्रा गर्दछन् । सन् २०१५ सम्म तिनीहरूको अस्तित्व पुष्टि गरिएको थिएन । गत वर्ष वैज्ञानिकहरूले तिनीहरूलाई कम आवृत्ति भएका गुरुत्वाकर्षण तरङ्गहरूको पहिलो प्रमाण प्राप्त गरेका थिए । यसका बारेमा तिनीहरू पृष्ठभूमिको आवाजजस्तै अन्तरिक्षमा लगातार घुमिरहेको मानिन्छ ।

इएसएले आधिकारिकरूपमा एनभिजन मिसनलाई पनि अनुमति दिएको छ । यो सन् २०३१ मा शुक्रतर्फ उड्ने योजना छ । मिसनबाट शुक्र ग्रहको इतिहास, भौगोलिक गतिविधि र जलवायुमा नयाँ महत्त्वपूर्ण नयाँ अन्तरदृष्टि प्राप्त गर्ने अपेक्षा गरिएको इएसएले बताएको छ ।

इएसएका अनुसार यो राडार प्रविधिको प्रयोग गरेर अत्यधिक तातो ग्रहको सतहमुनि प्रत्यक्षरूपमा अनुसन्धान गर्ने पहिलो मिसन हुनेछ । एनभिजनले युरोपको अर्को पुस्ताको एरियन ६ रकेटलाई प्रक्षेपण गर्ने पनि योजना बनाइरहेको छ । वर्षौैंको ढिलाइपछि यस वर्षको जुन १५ देखि जुलाई ३१ को बीचमा रकेटले आफ्नो पहिलो उडान गर्ने तालिका छ ।